Λαμενέ, Φελισιτέ Ρομπέρ ντε-

(Félicité Robert de Lamennais, Σαν-Μαλό, Βρετάνη 1782 – Παρίσι 1854). Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας. Μεταξύ του 1817 και του 1825 δημοσίευσε στο Παρίσι το Δοκίμιο περί αδιαφορίας στα θέματα της θρησκείας, που μπορεί να θεωρηθεί το μανιφέστο της παραδοσιαρχίας και της κουλτούρας της Παλινόρθωσης. Ο Λ. ξεκίνησε με την αντίθεσή του προς τον ατομικιστικό ορθολογισμό του 17ου αι., τον οποίο αντικατέστησε με το κοινωνιολογικό κριτήριο του κοινού νου: απηχώντας τις αντιλήψεις του Νιούμαν, τον οποίο θαύμαζε ιδιαίτερα, πίστευε και ο ίδιος ότι «Securus judicat orbis», η αλήθεια δηλαδή εκπορεύεται από αυτό τον κοινό νου που οδηγεί στην καθολική συναίνεση και αυτή η καθολική συναίνεση παρουσιάζει εγγυήσεις για το αλάθητο, επειδή διαφυλάσσει αλήθειες που αποκαλύφθηκαν αρχικά από τον Θεό (η παραδοσιαρχία γίνεται φιντεϊσμός). Αλλά μια παράδοση –φορέας αυτών των θεϊκής προέλευσης αληθειών– δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς κοινωνία, όπως και η τελευταία δεν νοείται χωρίς εξουσία. Και η υποδειγματική εξουσία είναι η παπική: αυτή εξασφαλίζει κάθε άλλη εξουσία και το συνδεδεμένο μαζί της κοινωνιολογικό παρακολούθημα. Αυτή η αντίληψη συμμαχίας θρόνου και Εκκλησίας δημιούργησε υπερβολική αντίδραση εναντίον του γαλλικανισμού. Ο απολυταρχισμός προωθήθηκε έως τα άκρα: η μοναρχία πρέπει να είναι λογική (δηλαδή χωρίς το κοινοβούλιο), όπως και η Εκκλησία οφείλει να είναι λογική (χωρίς τη σύνοδο και χωρίς την επισκοπική εξουσία). Ο Λ. μετέβαλε προοδευτικά αυτή την άποψη, που είχε δημιουργήσει μια «δικτατορία στην Εκκλησία» κατά τη διάρκεια της παπικής εξουσίας του Λέοντα IB’ (1823-29): στην αρχή με την εφημερίδα L’ Avenir πλησίασε προοδευτικά προς τις φιλελεύθερες ιδέες στρεφόμενος εναντίον της απόλυτης εξουσίας του κράτους· έτσι ο τύπος Εκκλησία και κράτος αντικαταστάθηκε από τον τύπο Εκκλησία και λαός και στη συνέχεια –με μια ολοένα οξύτερη πάλη εναντίον της ίδιας της Εκκλησίας, την οποία θεωρούσε ανελεύθερη– ανακηρύσσοντας έγκυρο μόνο τον λαό και προσβλέποντας, κυρίως στο τελευταίο του βιβλίο Λόγοι ενός πιστού (1834), σε μια μορφή χριστιανικού σοσιαλισμού. Γι’ αυτές τις ιδέες ο Λ. αφορίστηκε με την παπική εγκύκλιο Mirari Vos (1832)· δεν υποτάχθηκε όμως σε αυτή την καταδίκη, αλλά κατηγόρησε την Εκκλησία ότι έχασε μια μεγάλη ευκαιρία να κερδίσει τις λαϊκές μάζες.